Donderdag 18 april 2024 werd voor de 22ste maal de prijs voor het Managementboek van het Jaar uitgereikt. Initiatiefnemer van deze prijs is online boekhandel Managementboek.nl, die zich hiervoor laat bijstaan door een onafhankelijke vakjury. Dit jaar bestond deze jury uit: Louis Thörig, Carla Verwijs, Cor Molenaar, Roy van den Anker, Freija van Duijne en voorzitter Elmas Duduk.

Werkwijze van de jury
De juryleden bogen zich voor deze verkiezing over de 186 Nederlandstalige managementboeken die in 2023 verschenen en in aanmerking kwamen voor de prijs conform de spelregels (te raadplegen via managementboekvanhetjaar.nl)

We beoordeelden die consequent volgens de volgende criteria:
- Praktisch: weet het boek de vertaalslag naar de praktijk te maken?
- Actualiteit: is het onderwerp relevant voor deze tijd en leeft het in het maatschappelijk debat?
- Originaliteit: is het thema vernieuwend of is het oude wijn in nieuwe zakken?
- Leesbaarheid: is de schrijfstijl zodanig dat het boek lekker wegleest of moet de lezer juist hard werken om de auteur(s) te volgen?
- Bestendigheid: is het een onderwerp dat ook de komende jaren relevant blijft?
- Onderbouwing: is er een gedegen literatuurlijst toegevoegd of verwerkt in de hoofdstukken?
- Verzorging: is er voldoende aandacht besteed aan de indeling, kleurgebruik en beeldmateriaal?

Naar al deze punten keken we met een positief kritische blik en bespraken we dat gezamenlijk tijdens de vele jurybijeenkomsten. Aangevuld met opmerkingen van juryleden was de beoordeling voltooid. Via een longlist van 50 titels kwamen wij tot de volgende shortlist:

De shortlist
Giftig gedoe op de werkplek, Carline Koetsenruijter en Hans van der Loo In Giftig gedoe op de werkplek werpen Carline Koetsenruijter en Hans van der Loo een genuanceerde blik op een zeer actueel maatschappelijk thema. Iedereen kan de voorbeelden noemen: The Voice, de Tweede Kamer, het RIVM, de Publieke Omroep en ga zo maar door. Alhoewel er al veel over geschreven is, onderscheidt dit boek zich door het bijbehorend handelingskader. De boodschap van de auteurs is pijnlijk terecht: de huidige manier waarop giftig gedoe wordt aangepakt werkt niet. We verbannen de zogenaamde dader uit het maatschappelijk leven en nemen aan dat het probleem daarmee opgelost is. Niets is minder waar, blijkt na het lezen van dit boek. Omstanders die het giftige gedoe mogelijk hebben gemaakt of gedoogd hebben een aandeel in het ontstaan of in stand houden van het giftige gedoe. De auteurs geven handen en voeten aan dit actuele thema, en komen bovendien met een werkbaar handelingskader.

Focus, de wereld van ASML, Marc Hijink
Dit boek wist vanaf het begin discussie te ontlokken binnen de jury, met name omdat het een atypisch managementboek is. Het leest als een jongensboek. NRC-journalist Marc Hijink verrichtte gedegen onderzoek naar ASML en weet hun fascinerende verhaal met vlotte pen over te brengen. We zien en horen de laatste tijd veel over dit bedrijf. Zo is er een geopolitieke dimensie met de VS die de ontwikkeling van China wil afremmen door de export van ASML af te knellen. Daarnaast is er het project Beethoven, dat beoogt de kennis in Nederland te houden en verder te ontwikkelen. De auteur neemt de lezer mee in 40 jaar ASML. Hij beschrijft de ontwikkeling van lithografiemachines op toegankelijke wijze. De verschillende managementstijlen, tegenslagen en de 144 nationaliteiten die bij ASML werkzaam zijn, en de achtergrond van groei, mislukkingen en uiteenlopende samenwerkingsverbanden zorgen ervoor dat Focus, de wereld van ASML de lezer dwingt tot strategische reflectie.

Morele dilemma’s in de boardroom, Mijntje Lückerath-Rovers
Bestuurders en commissarissen staan steeds vaker aan de lat voor het nemen van belangrijke beslissingen, waarvan steeds vaker niet het besluit zelf, maar het besluitvormingsproces onder een maatschappelijk vergrootglas ligt. In Morele dilemma’s in de boardroom staat de zoektocht naar balans tussen gunstige opbrengsten en moraliteit in besluitvormingsprocessen centraal, met een schitterende combinatie van wetenschappelijke inzichten en actuele casuïstiek. Mijntje Lückerath- Rovers weet goed te stipuleren dat er niet zoiets bestaat als ‘goed’ of ‘fout’, maar zoomt uit om eerst het hele speelveld en de context te overzien. Dan kom je uit bij normen en waarden die impliciet of expliciet met elkaar botsen. De tijdgeest speelt ook een grote rol: Wat in de huidige tijd als ‘fout’ wordt bestempeld, zou misschien 10 jaar geleden heel normaal zijn geweest. Juist het doorgronden van een inhoudelijk vraagstuk, gecombineerd met het proces van besluiten en de context ervan, gecombineerd met indrukwekkend jargon en handelingskader maakt dit boek actueel en compleet.

Als alle breinen werken, Saskia Schepers
De maatschappelijke tendens om alles te uniformeren zorgt ervoor dat veel creativiteit en diversiteit in inbreng verloren gaat. Als alle breinen werken is een pleidooi voor de inzet van de unieke kwaliteiten die horen bij neurodiversiteit. Denk aan mensen met autisme of dyscalculie. Soms lopen mensen met een specifiek talent vast in organisaties die vasthouden aan een standaard manier van werken. Als organisaties rekening houden met de manier waarop mensen het beste werken, halen ze er het maximale uit. Juist nu is dit boek van waarde, omdat het spaak loopt in het onderwijs, de zorg en op het werk. De verfrissende blik waarmee inclusie wordt benaderd én de brede toepasbaarheid ervan binnen organisaties, maken dit boek zeer indrukwekkend en de moeite waard. De auteur weet een zeer gevoelig thema te raken en zwengelt de maatschappelijke discussie over diversiteit op een vernieuwende manier aan.

Samenwerken aan maatschappelijke opgaven, Manon de Caluwé en Edwin Kaats Huidige maatschappelijke vraagstukken zijn niet meer op te lossen met onze oude manier van denken en werken, denk aan de stikstofcrisis of woningbouwopgave. Er moet samengewerkt worden, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Samenwerken gaat over verschillende vakdisciplines, andere afdelingen en verscheidene organisaties en belanghebbenden. Het is duidelijk dat er goed is nagedacht voordat dit boek geschreven is. Er is veel geschreven over het onderwerp samenwerken, maar niet eerder gebeurde dat zo compleet en doordacht. Bovendien biedt Samenwerken aan maatschappelijke opgaven een handelingsrepertoire dat breed toepasbaar is. Samenwerking gericht op het collectieve belang is in dit boek op indrukwekkende wijze uitgewerkt. Het taalgebruik is verbindend. Dit boek voegt jargon toe aan samenwerken en geeft handen en voeten aan een containerbegrip. Daardoor maakt het samenwerken werkbaar en concreet. Het is zeer actueel, voor zowel de overheid als voor de profitsector.

Van shortlist naar de winnaar
Dat was de spannendste jurybijeenkomst. Alle boeken zijn nogmaals besproken en langs de lat gelegd van de zeven criteria. Al snel bleek dat niet alleen inzichten meetelden, maar ook de verbinding met het maatschappelijk debat en concreet handelingskader. Gecombineerd met de pijnlijke boodschap dat giftig gedoe in het huidige maatschappelijk debat inadequaat wordt aangepakt en hoe het beter kan, gaf dit de ultieme doorslag.

Wij presenteren u onze warme aanbeveling en de winnaar van de Managementboek van het Jaar verkiezing 2024: Giftig gedoe op de werkplek.